Voorwoord van de voorzitter: “Een nieuwe lente, een nieuw geluid”

Tien jaar geleden zijn wij begonnen met een nieuwe vorm van rondleidingen. Daarvoor was er eigenlijk maar één rondleiding die een paar keer per jaar werd gegeven. Na de zeer geslaagde viering van ons tweehonderdjarig bestaan in 2013, met als hoogtepunt de herbegrafenis van Diederik van Leyden Gael, zijn we gestart met thematische rondleidingen, die meestal in de periode maart-oktober worden georganiseerd. Dan zijn de weersomstandigheden vaak geschikt om buiten rond te lopen. In de andere maanden worden onze openstellingen vooral ingevuld met lezingen. De serie rondleidingen bevat een tiental stuks, die elk ongeveer eens per twee jaar worden gegeven: ‘Leidse fabrikanten’, ‘Vrouwen op Groenesteeg’, ‘Hoogleraren’, ‘Burgemeesters, apothekers en kunstenaars’, ‘Bijzondere personen’, ‘Symbolen, grafschriften en monumentale graven’, ‘Leidse musea’, ‘Leidse medici’, ‘Predikanten en theologen’ en ‘Nederlands-Indië op Groenesteeg’ Dit jaar willen wij deze serie gaan uitbreiden met een drietal nieuwe rondleidingen; ‘Parels van de Groenesteeg’, ‘Bijzondere personen’ en ‘Van Gogh op Groenesteeg’. Wij hopen op die manier ons assortiment te vergroten en u, als trouwe donateurs, iets nieuws aan te kunnen bieden. De eerste twee nieuwe rondleidingen zullen in de eerste helft van dit jaar worden gehouden. In deze nieuwsbrief leest u het een en ander over de inhoud. De derde nieuwe rondleiding, ‘Van Gogh op Groenesteeg’, zal in de tweede helft van het jaar worden georganiseerd. Verdere informatie hierover treft u in de volgende nieuwsbrief aan, die in juni/juli zal verschijnen.

Oud-bestuurslid Hans Cornelissen overleden
Op 14 februari jl. is ons oud-bestuurslid Hans Cornelissen op 83-jarige leeftijd overleden. Hans heeft veertien jaar lang deel uitgemaakt van het bestuur. Eerst, van 1996 tot 2007, als algemeen lid en vervolgens tot en met 2010 als secretaris. Hij was een groot liefhebber van de natuur en kwam eind 1996 als vertegenwoordiger van IVN Leiden in het bestuur. Naast de natuur had Hans ook veel belangstelling voor de Nederlandse taal en voor geschiedenis. Deze eigenschappen maakten hem uitstekend geschikt voor bestuursfuncties bij onze stichting. Een andere prettige eigenschap van Hans was zijn nauwgezetheid en betrouwbaarheid, echt iemand waar je op kon rekenen. Hans heeft zich ook met succes ingespannen voor het eerste beheerplan, waarin de rol van de gemeente Leiden en die van onze stichting ten aanzien van onderhoudszaken werd vastgelegd. Wij wensen zijn echtgenote Ineke en verdere familie veel sterkte met dit verlies.

Hans Cornelissen (1939-2023)

Elef, de zwarte kater van de begraafplaats Groenesteeg (2006 – 2023)
Onze huiskat Elef met zijn amberkleurige ogen is na zeventien jaar helaas overleden. Hij was dagelijks op de begraafplaats te vinden. Velen kenden hem en zijn overlijden haalde zelfs het Leidsch Dagblad. In onze Nieuwsbrief nr. 85 heeft Anneke Jesse een stukje over hem geschreven. Hieronder een korte weergave van dat artikel. In Roelofarendsveen zwierf een klein zwart katje, één jaar oud. Iemand nam hem mee en bracht het dier naar het dierentehuis Stevenshage in Leiden. Daar werd hij door Christina uit het asiel gehaald. Zij gaf hem een warme plek en de naam Elef, afgeleid van het Griekse Eleftheros, wat vrij vertaald ‘vrijheid’ betekent. Elef groeide op in het Schachtenhofje aan de Middelstegracht, waar hij een mooie tuin had, waar van alles te beleven viel. Hij verhuisde met Christina naar de Vestestraat, waar Elef de begraafplaats Groenesteeg. Elef had het hier zo naar zijn zin dat hij niet meer elke dag terug ging naar zijn huis. Hij had op de begraafplaats Groenesteeg een geweldig leven en veel aandacht. Christina kwam hem af en toe nog even opzoeken. Verder was Elef een geschikt object voor fotografen. Hij kwam ook voor in de documentaire over de nagespeelde begrafenis van Diederik Leyden Gael in 2013.

Elef met de amberkleurige ogen

Zondag 2 april 2023 om 14.00 uur (aula 13.30 uur open)
Rondleiding “Parels van de Groenesteeg”

Dit is een geheel nieuwe rondleiding waarin de prachtige natuur en een aantal funeraire symbolen aan bod komen, en waarbij we de graven van een aantal personen bezoeken en iets over hun leven vertellen. Na een korte inleiding in de aula worden enkele kleine groepen samengesteld voor de route over de begraafplaats. We beginnen op de ‘Laatste Brug’, lopen vandaar naar de ‘Grote bruine beuk’ en wandelen vervolgens een rondje over de begraafplaats, onder andere langs het DANK-monument, het knekelveld en de ‘laantjes’. We staan stil bij de graven van Martina Lindo (van het fraaie grafmonument), Frans Coenen (musicus), Christiaan Snouck Hurgronje (arabist), Anna Groll (de naamgeefster van de Annakliniek), Arie Koster (de Meelfabriek), Anna Carbentus (moeder van Vincent van Gogh), Frederik Kaiser (sterrenkundige), Robert Fruin (historicus), Irawan Soejono (verzetsstrijder), Wijbrand Haanstra (pedagoog) en Floris Verster (schilder).

Het in 2021 door Annet Ardesch getekende portret van Irawan Soejono, de om het leven gebrachte verzetsstrijder

Zondag 7 mei 2023 om 14.00 uur (aula om 13.30 uur open)
Rondleiding ‘Symbolen, grafschriften en monumentale graven’
Op zondag 7 mei om 14.00 uur is er op de begraafplaats Groenesteeg een rondleiding met als thema ‘Symbolen, grafschriften en monumentale graven’.
Op begraafplaatsen komen we allerlei symbolen tegen. Deze drukken een bepaald begrip uit dat samenhangt met leven en dood. Zo staan op de palen bij het toegangshek van de Groenesteeg een vlinder en een omgekeerde fakkel. Op de begraafplaats zelf treffen we ook afgebroken zuilen, een engel, palmtakken en (gevleugelde) zandlopers aan. Ook is er een aantal graven met bijzondere opschriften, zoals “DIT GRAF MAG NOOYT WEDER GEOPEND WORDEN”. De begraafplaats Groenesteeg is als geheel een Rijksmonument, maar er zijn ook zeven graven die een aparte status als Rijksmonument hebben. Na een korte uitleg over de betekenis van de symbolen, grafschriften en Rijksmonumenten, zal er een wandeling zijn langs een aantal graven met symbolen, opschriften en die de status hebben van Rijksmonument.

Vlinder op paal toegangshek

Afgebroken zuiltjes

Ook bij slecht weer gaat het door. In dat geval wordt er een presentatie in de aula over deze onderwerpen gegeven.

Zondag 4 juni 2023 om 14.00 uur (aula om 13.30 uur open)
Rondleiding ‘Bijzondere personen’
Op zondag 4 juni mei om 14.00 uur is er op de begraafplaats Groenesteeg een rondleiding met als thema ‘Bijzondere personen’. Dit zijn personen met een bijzonder leven, een bijzondere hobby of op andere wijze ‘bijzonder’. We zullen over hen aan hun graf het een en ander vertellen. Het betreft: Pieter van der Chijs (munten en penningen), Heinrich Witte (hortulanus), Johannes Bodel Nijenhuis (kaartenverzamelaar), Herman Obreen (advocaat), Johan van Doorninck (paarden), Emile Seipgens (bierbrouwer en schrijver), gebroeders Van Voorst tot Voorst (baronnen), Jan Willem Schaap (stadsarchitect), Tiemen Hooiberg (onderwijzer en lithograaf), Salomon van der Paauw (stadsarchitect, die de begraafplaats Groenesteeg ontwierp) Humbert de Superville (tekenaar en visionair) en Diederick van Leyden Gael (‘de redder van Leiden’).

Johannes Bodel Nijenhuis

Johan van Doorninck

Heinrich Witte

Zondag 2 juli 2023 om 14.00 uur (aula om 13.30 uur open)
Rondleiding ‘Leidse medici’
Op zondag 2 juli mei om 14.00 uur is er op de begraafplaats Groenesteeg een rondleiding met als thema ‘Leidse medici’. Deze rondleiding gaat langs de graven van een aantal medici uit de negentiende en twintigste eeuw, zoals Carel Oliphant (apotheker), Willem Junius (huisarts), Gottlieb Salomon (stadsvroedmeester), Eduard van der Burg en Teunis Zaaijer (beiden betrokken bij het onderzoek naar de gif-moorden van Goeie Mie), Cornelis van Kaathoven (huisarts), Adriaan Hensyus (fysioloog), Gerlach Kruimel (huisarts), Frederik Krieger (heelkunde), Derk Doyer (oogheelkunde), Guillaume Huet (farmacoloog) en Pruys van der Hoeven (betrokken bij cholera epidemieën).

Gerlach Kruimel

Gottlieb Salomon

Teunis Zaaijer

 

Nieuw grind op Groenesteeg
Begin maart heeft onze zeer verdienstelijke groenploeg tientallen kruiwagens grind aangebracht op de paden van de begraafplaats. Hiermee ziet alles er weer schitterend uit, klaar voor het nieuwe buitenseizoen.

Met dank aan de Groenploeg zien de paden er weer zeer verzorgd uit.

Nader belichte personen
De website van onze stichting heeft een rubriek ‘Nader belichte personen’, waar u verhalen aantreft over bekende en minder bekende personen, die op de historische begraafplaats Groenesteeg zijn begraven (zie hiernaast in de linker kolom).
Inmiddels staan 175 artikelen in deze rubriek. Sinds de vorige nieuwsbrief is een verhaal over Bertram Corts bijgekomen, een textielfabrikant en firmant bij Gebr. Van Wijk & Co.