In deze nieuwsbrief treft u allerlei informatie aan over onze stichting, met name over de activiteiten in het kader van ons 25-jarig jubileum.

Als u de begraafplaats met het openbaar vervoer bezoekt, dan kunt u het beste buslijn 6 van Arriva (Leiden CS en Leyhof Leiderdorp v.v.) gebruiken en uitstappen aan de Zijlsingel.

 

Voorwoord van de voorzitter: Vijfentwintig jaar Stichting Groenesteeg.

Vijfentwintig jaar geleden, om precies te zijn op 11 maart 1992, is de Stichting tot instandhouding van de begraafplaats Groenesteeg Leiden opgericht. Nadat eind 1975 de begraafplaats werd gesloten, was er een aantal jaren later sprake van verval en vandalisme. Er ontstond een onveilige situatie, want het kwam regelmatig voor dat spelende kinderen in graven vielen.

De verwaarloosde begraafplaats (1992)

Een aantal burgers, dat hierover zeer verontrust was, richtte op 30 maart 1989 een werkgroep op, waaruit drie jaar later onze stichting is ontstaan. De stichting ontwikkelde voortvarend een  plan om de begraafplaats weer in oude luister te herstellen.

De gemeente Leiden, sinds 1981 eigenaar van de begraafplaats, werkte gelukkig mee en stelde geld beschikbaar voor een hoog nodige restauratie, die tussen 1993 en 1995 heeft plaats gevonden.

Op 9 september 1995 heropende de toenmalige burgemeester Goekoop de begraafplaats en sindsdien heeft deze de bestemming van begraafplaats (in ruste) en van stadspark.
De begraafplaats Groenesteeg ‘leeft’ op dit moment als nooit te voren. Er zijn vele activiteiten en dagelijks is er een groot aantal bezoekers. Wij zijn de initiatiefnemers van destijds veel dank verschuldigd en zullen ons inspannen om deze oase van rust aan de rand van de Leidse singels niet alleen in stand te houden, maar ook om dit Rijksmonument en een stuk Leidse geschiedenis, verbonden aan de Leidse elite die hier in de negentiende en twintigste eeuw werd begraven, onder de aandacht van velen te brengen.

Vijfentwintigjarig jubileum
Wij willen ons jubileum een feestelijk tintje geven en daarvoor worden in de maanden september tot en met december een aantal bijzondere activiteiten georganiseerd.

Toneelvoorstellingen ‘Spookhazen en ander Gespuis’ door Al Dente (31 augustus - 16 september)
Van donderdag 31 augustus tot en met zaterdag 16 september 2017 speelt de Leidse Toneelgroep Al Dente op de keerlus van de begraafplaats Groenesteeg elf voorstellingen van Spookhazen en ander Gespuis, een collage van volkse vertellingen uit de Lage Landen. 

Spookhazen is een eerbetoon aan de verteltraditie. Honderden verhalen en liederen uit Nederland en Vlaanderen, soms eeuwenoud, zijn opgetekend en te boek gesteld, in talloze vormen en varianten. De inhoud ervan is soms pittig en meedogenloos, maar minstens even vaak luchtig en kolderiek. Vertellingen en anekdotes over mysterieuze hazen, over boosaardige kabouters, over jongens die uit de hemel komen vallen en over gloeiende treinen met mensen zonder hoofden.

De cast van ‘Spookhazen’

Artistiek leider Jos Nijhof plakte een brede selectie van teksten aan en door elkaar tot een bonte collage waarin ze worden opgediend in een onversneden vorm, niet verkleuterd en versuikerd, en steeds vanuit een unieke, 'aldenteske' invalshoek.
Toneelgroep Al Dente maakt al meer dan twintig jaar voorstellingen die bij pers en publiek niet onopgemerkt zijn gebleven. In het najaar van 2016 imponeerde de groep met veertien uitverkochte voorstellingen van Odysseus, Misdadiger, een actuele variant op de thuiskomst van de Griekse held Odysseus, geschreven door de Oostenrijkse auteur Christoph Ransmayr.
Voor meer informatie, zoals het verkrijgen van toegangskaarten, zie www.aldente.nl.

Open familiedag op zaterdag 14 oktober
Op zaterdag 14 oktober is er een ‘familiedag’. Op deze dag gebeurt het volgende:

• flitspresentaties, waarin een familielid iets vertelt over een op Groenesteeg begraven familielid;
• korte rondleidingen langs de graven van de desbetreffende familieleden.

Er komt een aantal tijdsblokken en in ieder blok worden drie flitspresentaties gegeven en is er één gezamenlijke rondleiding. Het tijdsschema is als volgt:
09.30-10.30: inloop en opening
10.30-11.45: eerste blok
11.45-13.00: tweede blok
14.00-15.15: derde blok
15.15-16.30: vierde blok
16.30-17.00: afsluiting
Deze dag staat open voor alle belangstellenden, maar in het bijzonder nodigen wij van harte onze donateurs uit om de gehele dag of een gedeelte ervan aanwezig te zijn.

Uitslag fotowedstrijd op zondag 29 oktober
De sluitingstermijn voor de fotowedstrijd met als motto ”Sfeerbeelden van de historische begraafplaats Groenesteeg” is inmiddels verstreken. Er zijn door 91 personen 235 foto’s ingezonden, een onverwacht groot aantal, waarmee dit onderdeel van ons jubileum nu al een succes is.

Een deskundige jury bestaande uit Dirk Ketting, Hielco Kuipers en Monique Shaw gaat binnenkort de inzendingen beoordelen. Op zondag 29 oktober om 14 uur zullen de drie winnaars bekend worden gemaakt en de prijzen worden uitgereikt.

Zondag 19 november om 14.30 uur:
Lezing en rondleiding door Rinny Kooi: Heinrich Witte en bijzondere bomen op Groenesteeg
Toelichting lezing/rondleiding
Het Singelpark is een snoer met parels. Eén van die parels is de begraafplaats Groenesteeg, een andere is de Hortus. De vroegere prefect (dat is de directeur) van de Hortus, Heinrich Witte (1829-1917) heeft grote invloed gehad op de ontwikkeling van de Hortus. Hij maakte Nederland ook bekend met Japanse planten. Witte sprak de volgende woorden uit: ‘Wat zou er toch wel van ons leven terecht komen als er geen planten waren? Niets.’ Na zijn overlijden is hij begraven op de begraafplaats Groenesteeg, dit jaar precies een eeuw geleden.
Groenesteeg is een ecologische oase. Veel dieren bezoeken deze begraafplaats vanwege zijn bijzondere collectie planten. Denk daarbij ook aan de prachtige bomen, waaronder enkele Japanse! Over niet al te lange tijd komt een Singelparkbomenwandeling gereed waarin ook bomen van de begraafplaats zijn opgenomen.
Tijdens de lezing besteedt Rinny Kooi aandacht aan de werkzaamheden van Witte en aan de natuur op Groenesteeg, en vooral ook aan de bomen. De lezing wordt ondersteund en afgesloten met een rondleiding (mits het weer dit toelaat).

Heinrich Witte in 1898         De bijzondere beuk op Groenesteeg

Over de spreekster
Rinny Kooi is geboren in Bedum, Groningen, in 1948. In 1970 kwam zij in Leiden als zoölogisch analiste te werken bij de universiteit. In 1977 ging zij parttime biologie studeren. Zij promoveerde in 1990 op een proefschrift over insect-plant relaties bij stippelmotten.

Sindsdien verrichtte zij wetenschappelijk onderzoek, gaf veel les over de biodiversiteit van dieren, deed vakbondswerk en publiceerde in 2006 een boek over bomen. In 2013 ging zij met pensioen. De gemeente Leiden benoemde haar in 2015 tot Botanisch Curator van het Singelpark. 

Zondag 10 december om 14.30 uur:
Lezing en rondleiding ‘Van Gogh op Groenesteeg’
Op zondag 10 december is er om 14.30 uur op de begraafplaats Groenesteeg een lezing met als titel ‘Van Gogh op Groenesteeg’.
Het is genoegzaam bekend dat de moeder van Vincent van Gogh, Anna Cornelia Van Gogh-Carbentus (1819-1907), op Groenesteeg ligt begraven. Minder bekend is dat ook haar zwager Marinus van Gogh en zijn familie er is begraven. Het betreft Cornelis Marinus van Gogh (1824-1908), zijn zoon Daniel van Gogh (1867-1909), zijn schoonzus Catharina Reinold (1838-1910) en tenslotte zijn zus Maria Johanna van Gogh (1831-1911).
Tijdens deze lezing zal over het leven van deze Van Gogh’s het een en ander worden verteld. Ook wordt verklaard hoe het is gekomen dat de in Den Haag geboren en met haar man naar Brabant vertrokken moeder van Vincent van Gogh in Leiden is begraven.

 

Bijzondere zaken op Groenesteeg

Vleugelnootboom
Een van de bijzondere bomen op de begraafplaats is een Kaukasische vleugelnootbom (Pterocarya fraxinifolia). De boom heeft haar naam te danken aan de vleugels waartussen de vrucht, de nootjes, zitten. Deze forse boom staat aan de Zijlsingel. Medio juli boog de boom gevaarlijk door en dreigde op een van de woonboten terecht te komen. Het scheepvaartverkeer is toen tijdelijk stilgelegd, het overhellende deel van de boom is doorgezaagd en op een dekschuit gelegd en afgevoerd.

Een deel van de boom op de dekschuit in de Zijlsingel

Hert op Groenesteeg
Op zaterdagavond 22 april jl. werd op de begraafplaats Groenesteeg een hert gesignaleerd. Het kennelijk verdwaalde dier kwam volgens ooggetuigen uit de Groenesteeg, stapte het water van de Binnenvestgracht in en klom er aan de overkant op de begraafplaats weer uit. De gealarmeerde politie deed een briefje op het hek dat de begraafplaats tot nader order was gesloten en belde Staatsbosbeheer. Er werd een boswachter ingeschakeld, die het dier moest verdoven en naar een veilige plek afvoeren. Het hert was deze man echter te slim af: het sprong in de Zijlsingel en verdween. Het hert heeft nog enkele weken door Leiden en omgeving gedwaald, maar raakte uitgeput en ondervoed. Helaas heeft het dier het niet gered; op 14 mei raakte het gewond en overleed op een bouwplaats bij de Hoofdstraat in Leiderdorp.