Voorwoord van de voorzitter: Het was een goed jaar voor onze Stichting

Het jaar 2022, waarin wij ons zesde lustrum vierden, was een goed jaar voor onze Stichting met als hoogtepunt de speciaal voor onze vrijwilligers en donateurs op 15 september door toneelgroep Al Dente uitgevoerde opvoering van het drama ‘Oresteia’ van Aischylos. Wij konden ternauwernood alle aanmeldingen een plaats geven en het was - ondanks het buitje aan het einde en na afloop - een zeer geslaagde activiteit. Toneelvoorstelling ‘Oresteia’

Ook was het prettig dat vanaf april onze maandelijkse rondleidingen en lezingen weer doorgang konden vinden, evenals de jaarlijkse lunch voor de vrijwilligers - al was die op een ander moment dan gebruikelijk - en dat de waterschade aan de aula in het najaar gerepareerd is.
In het jaar- en financieel verslag, die in februari/maart 2023 verschijnen, kunt u meer lezen over wat er dit jaar is bereikt en dat de financiële situatie zeer gezond is. Wij zijn onze donateurs en vrijwilligers zeer erkentelijk voor hun steun waardoor wij onze plannen hebben kunnen realiseren. Overigens, als u ideeën heeft hoe wij dingen kunnen verbeteren of voorstellen voor nieuwe initiatieven heeft: deze zijn altijd zeer welkom. Laat het ons weten!
Aan het einde van dit jaar wil het bestuur u een prettige jaarwisseling en een voorspoedig 2023 toewensen, in goede gezondheid. Wij hopen velen van u volgend jaar weer aan te treffen bij de lezingen en rondleidingen. Het programma voor de komende maanden treft u in deze nieuwsbief aan.

Nieuw bestuurslid: Bertram Wesselman
Sinds kort hebben wij een nieuw bestuurslid, Bertram Wesselman, die de plaats inneemt van de teruggetreden Greetje van der Hout. Hieronder stelt hij zichzelf voor.

Wat een geweldig mooie plek is dat toch: begraafplaats Groenesteeg! Vanaf mijn huis in de Zwartehandspoort wandel ik in vijf minuten naar de begraafplaats en ik vind het een eer om sinds kort bestuurslid te zijn van de stichting die deze mooie plek in “mijn” Leiden beheert. Mijzelf voorstellen aan u allen, die de begraafplaats Groenesteeg een warm hart toedragen, kan ik het best doen aan de hand van de leden van het huidige bestuur: Het is alweer bijna 45 jaar geleden, dat ik - als student wiskunde aan universiteit van Leiden - van Lodewijk Kallenberg college kreeg in Grafentheorie. Het was ook in die tijd dat Rob van Marwijk en ik samen voetbalden in het team van de PTT, waar we allebei parttime werkten Bertram Wesselman als postsorteerders. Als commissaris van de 3 October Vereeniging heb ik twee jaar gelden kennis gemaakt met Hein van Woerden; hij als oudgediende en ik als nieuweling bij de Optocht & Taptoe commissie. Van Fluus en Anneke hoop ik veel te leren over bestuurlijke zaken en de prachtige natuur van de begraafplaats. Als geboren en getogen Leidenaar ga ik mijn best doen een nuttige bijdrage te leveren aan de verdere ontwikkeling van de begraafplaats Groenesteeg. Ten slotte kijk ik ernaar uit u spoedig te spreken tijdens een van de presentaties in de aula of bij een rondleiding op de begraafplaats.

Dinsdag 10 januari 2023 om 20.00 uur Lezing “Niet-Hervormde predikanten op de begraafplaats Groenesteeg” door Rinus Houtman Op de tweede dinsdagavond van 2023 zal Ir. M. Houtman de hieronder aangekondigde lezing verzorgen. Over het onderwerp: In de negentiende eeuw verandert er veel aan de wijze van begraven in Nederland. Doordat begraven in kerken en binnen de bebouwde kom wordt verboden, ontstaan er talloze nieuwe begraafplaatsen. Voor Leiden komen daarvoor in de eerste plaatse de bolwerken aan de orde. Een van die locaties was “Het Nieuwe Bolwerk”, gelegen aan de Groenesteeg. Deze locatie kwam in beheer bij de Nederlands Hervormde Kerk. Vrijwel alle Hervormde Leidse predikanten die in de19de eeuw in Leiden overleden zijn, werden dan ook hier begraven. Toch werden er incidenteel ook predikanten van een van de andere kerken begraven, in één graf zelfs vier bij elkaar. Wie waren zij en waarom vonden zij daar hun laatste rustplaats? In de lezing zal op een aantal van deze zaken nader worden ingegaan.

Het graf met de vier dominees

Over de spreker:
Rinus Houtman (1942) ging na zijn middelbare schoolopleiding in Leiden, biochemie in Delft studeren. Hierna had hij een loopbaan in het voortgezet onderwijs (Leiden en Zoetermeer) en het hoger onderwijs (Gouda). Daarnaast was hij bestuurlijk actief als lid van de gemeenteraad Leiden (1970-1977), lid van de Provinciale staten (1980-2004) en gedeputeerde (1999-2003). Ook was hij waarnemend burgemeester van Nieuw-Lekkerkerk (2007-2012) en Leerdam (2013-2016).
In 2019 verscheen van zijn hand het boek Gereformeerden aan de Nieuwe Rijn - Geschiedenis van de Gereformeerde Gemeente van Leiden - en wat eraan voorafging. In dit boek wordt veel aandacht geschonken aan de afgescheiden kerken in de negentiende eeuw in Leiden.

Zondag 5 februari 2023 om 14.30 uur
Lezing “Architect H.J. Jesse, kleinzoon van een Leidse apotheker” door Anneke Jesse

Over het onderwerp: Architect Hendrik Johannes Jesse (1860-1943) heeft een aantal markante panden in Leiden en omgeving ontworpen (zie daarvoor www.jessestichting.nl). Hij en zijn grootvader Roelof Jesse (1795-1858) zijn beiden in Zaltbommel geboren. Vragen zoals waarom zij naar Leiden zijn gekomen en wat zij zoal gedaan hebben zal worden beantwoord in deze lezing aan de hand van een uitgebreide PowerPoint. Zowel Hendriks ouders, grootouders en ook andere familieleden zijn op de begraafplaats Groenesteeg begraven. Over de spreker: Anneke Jesse (1949) is geboren in Leiden aan de Rijnsburgerweg. Dochter van de Leidse ondernemer H.J. Jesse en kleindochter van de architect H.J. Jesse. Zij heeft een opleiding gevolgd tot docent textiele werkvormen en is gespecialiseerd in textieltechnieken. Anneke heeft 35 jaar lesgegeven aan de middelbare school Keizer Karel College te Amstelveen.

Architect H.J. Jesse 80 jaar (met gehoorapparaat)

In 2008 is Anneke Jesse bestuurslid geworden bij de Historisch Begraafplaats Groenesteeg te Leiden. Na haar pensionering is zij ook vrijwilligerswerk gaan doen bij het Amsterdam Museum in het textieldepot, met name het onderdeel kostuums, en in het textieldepot van Museum Huis van Gijn in Dordrecht. De laatste jaren heeft zij meerdere lezingen gegeven over de architect H.J. Jesse in Leiden, Oegstgeest en Katwijk.

Zondag 5 maart 2023 om 14.30 uur
Lezing “Verloskundige Simon Thomas” door Anne In ’t Velt - Simon Thomas
In juni 2020 stond deze lezing gepland vanwege de tweehonderdste geboortedag van de hoogleraar verloskunde Abraham Everardus Simon Thomas op 6 juni van dat jaar. Door corona kon de lezing toen niet doorgaan. Dat wordt nu, bijna drie jaar later, goedgemaakt.
Over het onderwerp:
Prof. dr. A. E. Simon Thomas (1820-1888) werd op 28-jarige leeftijd buitengewoon hoogleraar in de verloskunde en vrouwenziekten te Leiden. Hij heeft in de jaren daarna grote invloed gehad op de ontwikkeling van de verloskunde en gynaecologie in Nederland en daarbuiten. Door zijn toedoen ontstond er onder meer een speciale polikliniek voor zwangere vrouwen.
Ook richtte hij in 1876 de “Vereeniging tot ondersteuning van behoeftige kraamvrouwen” op. Eén van de vrouwen die door Simon Thomas werden bijgestaan bij de bevalling was Sien Hoornik, een vrouw ’uit het leven’ die samenwoonde met Vincent van Gogh. Vincent schrijft in één van zijn brieven aan zijn broer Theo vol lof over de adviezen die Sien van “de professor” kreeg.

Simon Thomas was een gewaardeerd arts en wetenschapper, maar zijn grootste verdienste lijkt te zijn gelegen in de vertrouwenwekkende manier waarop hij de persoonlijke medische zorg serieus nam en velen, vooral vrouwen, maar ook collega’s en studenten, voor zich wist te winnen. Bij de begrafenis op 25 november 1888 stond de Groenesteeg in Leiden vol vrouwen met betraande ogen om de oude professor uitgeleide te doen. Over de spreker: Anne In ’t Velt heeft jarenlang als GZ-psycholoog gewerkt in de Geestelijke Gezondheidszorg. Na haar pensioen ontdekte zij bij toeval dat haar betovergrootvader Abraham Everardus Simon Thomas begraven is op Begraafplaats Groenesteeg. Sindsdien is zij betrokken bij onderzoek en rondleidingen op de begraafplaats.

Het graf met de vier dominees

 

Boeken weer beschikbaar
In 2013 is ter gelegenheid van het tweehonderdjarig bestaan van de begraafplaats Groenesteeg het boek Leidse Glorie - Rondleiding over de historische begraafplaats Groenesteeg (auteur Lodewijk Kallenberg) verschenen. De 1000 exemplaren waren na een jaar verkocht, maar onlangs hebben wij 15 geheel nieuwe boeken ter beschikking gekregen. Wij willen deze in eerste instantie aan onze donateurs ter koop aanbieden. De prijs is € 15,-. Ook het boekje Van Gogh op Groenesteeg (auteurs Joke Boot en Lodewijk Kallenberg) was uitverkocht. Wij hebben nieuwe exemplaren bij laten drukken. De prijs van dit boekje is € 8,-.
Beide boeken zijn te bestellen via een e-mail naar secretariaatgroenesteeg@gmail.com. U kunt daarbij aangeven of u het boek komt ophalen, wat kan op een van onze openstellingen (10 januari, 5 februari of 5 maart) of dat het opgestuurd moet worden (dan graag uw adresgegevens vermelden). In dat laatste geval komen er verzendkosten bij van € 5,- en krijgt u antwoord over de betaling.
Overigens zijn er meer boeken verkrijgbaar: zie de linkerkolom bovenaan deze pagina Boekverkoop.

Overeenkomst met de Stichting Boerhaave
De gemeente Leiden is sinds 1981 eigenaar van de begraafplaats Groenesteeg inclusief de aula. Diegenen die al langer donateur zijn weten dat er ongeveer acht jaar geleden sprake van was dat de gemeente de aula zou verkopen. Gelukkig heeft de Stichting “Universitaire Woonwijk Boerhaave” zich over de aula ‘ontfermd’ en in 2018 een huurovereenkomst met de gemeente gesloten. Voor ons was het ook gelukkig dat wij al die tijd gebruik konden blijven maken van de aula, hoewel er formeel niets was geregeld. Dat laatste had nog wat ‘voeten in de aarde’ (de details besparen wij u), maar op 19 december jl. is de overeenkomst tussen Stichting Boerhaave en onze stichting getekend. Vanaf nu zijn wij ook formeel de gebruiker van de voor ons onmisbare aula.

John Kroes (voorzitter Boerhaave), rechts en links geflankeerd door onze secretaris Hein van Woerden en voorzitter Lodewijk Kallenberg.