Op zondag 9 augustus was ik op de begraafplaats vanwege de 200-ste geboortedag van Matthias de Vries, de grondlegger van het Woordenboek der Nederlandse Taal. Het INT (Instituut voor de Nederlandse Taal) had een lezing over zijn werk en leven georganiseerd, te houden door emeritus hoogleraar lexicologie Piet van Sterkenburg, gevolgd door het leggen van bloemen op het graf van De Vries. Vanwege corona kon de lezing niet in de aula worden gehouden en werd het een digitale lezing. Wel kwam een klein gezelschap naar de begraafplaats voor de bloemenhulde.

Bloemenhulde Matthias de Vries

Het was op deze prachtige, zonnige dag opvallend druk op de begraafplaats: er liepen ongeveer veertig mensen rond, waaronder een groep die een Singelparkwandeling maakte, en een familie, die een bezoek aan Groenesteeg als onderdeel van een familiedag had gepland. Op de ruime locatie kon dit allemaal prima. Het is fijn te constateren dat velen - zeker in deze tijd waarin lang niet alles mogelijk is - de weg naar de oase van rust, die onze historische begraafplaats is, weten te vinden.
In deze nieuwsbrief kunt u weer het een en ander lezen: dat onze sympathieke vrijwilligster Toke Krak helaas is overleden, onze plannen om toch weer (aangepaste) rondleidingen te gaan geven, dat de groenploeg en onderzoekgroep actief zijn en een ‘Weetje’ met een bijzonder verhaal.

Ons bereikte het droevige bericht van het overlijden van Toke Krak op 27 mei jl. Toke was vanaf januari 2013 als vrijwilligster zeer betrokken bij de Historische Begraafplaats Groenesteeg.
Behalve elke dinsdag als groenvrijwilligster, gaf zij rondleidingen en hielp als gastvrouw bij lezingen en activiteiten, die in de aula van de begraafplaats plaatsvonden. Haar rondleidingen waren geliefd door de boeiende manier waarop zij wist te vertellen over de personen die op Groenesteeg begraven liggen; als gastvrouw was zij zeer behulpzaam en wist zij iedereen op haar of zijn gemak te stellen met haar warm en vriendelijk optreden.
Toke heeft ook een grote bijdrage geleverd aan het project “Kern met Pit“, waardoor de Historische Begraafplaats Groenesteeg meer landelijke bekendheid heeft gekregen.

Helaas heeft Toke enkele jaren geleden het vrijwilligerswerk om gezondheidsredenen moeten beëindigen. Wij zijn haar zeer dankbaar voor al het werk wat zij voor de stichting tot instandhouding van de begraafplaats Groenesteeg heeft gedaan. Wij zullen haar vriendelijke woorden en een luisterend oor missen en wensen haar familie sterkte met dit verlies.

Het bestuur acht het niet verantwoord om dit jaar nog lezingen in de aula te organiseren. Hoewel elders, bijvoorbeeld door de Historische Vereniging Oud Leiden, lezingen online via een livestream worden georganiseerd, denken wij dat voor onze lezingen - zonder lijfelijke aanwezigheid - weinig belangstelling zal zijn. Wij hopen dat lezingen in de loop van 2021 weer mogelijk zullen zijn.

Rondleidingen
Het verzorgen van rondleidingen beschouwen wij als een essentiële activiteit van onze stichting. Nu dat in coronatijd niet meer op de tot nu toe gebruikelijke wijze mogelijk is, is het bestuur samen met de rondleiders aan het kijken naar alternatieven. Er wordt gewerkt aan een tweetal alternatieven:
(1) Een digitale rondleiding, bedoeld voor individuen of groepjes, die zelfstandig zo’n rondleiding willen lopen. Op korte termijn in een simpele vorm van een tekst die men kan downloaden en op de langere termijn via een nog te ontwikkelen Groenesteeg-app.
(2) Rondleidingen, die voldoen aan de coronaregels, met aanmelding vooraf en in kleinere groepen van bijv. 8 personen en met tijdslots (bijv. 14.00, 14.30 en 15.00 uur een groep). Hiervoor wordt momenteel een protocol ontwikkeld. Zodra dit soort rondleidingen gaat starten, dan zullen wij u hiervan op de hoogte stellen en aangeven hoe een en ander geregeld wordt.

Zo kan het dus niet meer!

Groenploeg
Met genoegen kunnen wij u mededelen dat de groenploeg sinds enige tijd weer aan de slag is. Daarvoor is een protocol opgesteld om te kunnen werken met inachtneming van de coronaregels. Ook kan men gaan werken met nieuw elektrisch tuingereedschap, dan aangeschaft kan worden dankzij een subsidie die ons is verstrekt door de Business Club Leiden.

Extra buitendeur
De gemeente Leiden heeft ons vergunning verleend om in de schuur een buitendeur te maken. Door het aanbrengen van een deur hoeven de tuingereedschappen en kruiwagens niet meer door de net opgeknapte aula te worden gesleept, maar kunnen buitenom worden verplaatst. De vergunning is definitief geworden en de werkzaamheden zullen waarschijnlijk in september of oktober plaatsvinden. Architect Kees Lau heeft pro deo de bouwtekeningen gemaakt en de vergunningsprocedure verzorgd. De deur valt van buiten nauwelijks op en zal van stevig hang- en sluitwerk worden voorzien.

‘Nader belichte personen’
De website van onze stichting heeft een rubriek ‘Nader belichte personen’, waar u verhalen aantreft over bekende en minder bekende personen, die op de historische begraafplaats Groenesteeg zijn begraven. Inmiddels staan er zo’n 110 verhalen op, geschreven door leden van onze Commissie Onderzoek. Mocht u interesse hebben om over een of meer personen iets te schrijven of hebt u informatie over personen die voor onze commissie bruikbaar is, dan bent u hierbij van harte uitgenodigd! Ook opmerkingen over en aanvullingen op de huidige artikelen zijn van harte welkom. Wilt u in dat geval een e-mail sturen naar secretariaatgroenesteeg(at)gmail.com.
Sinds de vorige nieuwsbrief van mei zijn er zeven nieuwe bijdragen verschenen: één over de kunstschilder Cornet en zes over predikanten. Het betreft:
Herman Fangman (1793-1879): Predikant van de Nederlands Hervormde Kerk;
Rinse Koopmans van Boekeren (1832-1896): Predikant en schrijver, maar vooral kindervriend;
Johannes Eusebius Voet van Campen (1778-1851): Predikant van de Nederlands Hervormde Kerk;
Pieter Los (1815-1888): Van boekhandelaar tot predikant;
Willem den Hengst (1859-1927): Een ‘bekeerde’ dominee;
Jacobus Ludovicus Cornet: Kunstschilder en tekenaar;
Gijsbertus van Reenen (1864-1935) Van glasschilder tot predikant
Fangmanuringar