Nieuwsbrief nummer 82 december 2020

Voorwoord van de voorzitter: Prettige feestdagen in goede gezondheid

We zijn bijna aan het einde van een bijzonder jaar. Wat wennen we toch snel aan ‘een andere wereld’ en wat zijn we ‘flexibel en creatief’. Het is pas negen maanden geleden dat er geen handen meer werden geschud en handen schudden lijkt nu al vreemd; onderwijs, vergaderen en lezingen bijwonen met ‘zoom’ of ‘teams’ wordt steeds gewoner.
Ook wij als bestuur hebben ons ook gebogen over hoe we op korte termijn verder moeten met onze activiteiten. Rondleidingen kunnen niet meer worden gegeven en daarom hebben we een digitale rondleiding samengesteld, zoals u in het Leidsch Dagblad heeft kunnen lezen (zie ook verder in deze nieuwsbrief), die u kunt downloaden en alleen of in een klein groepje kunt lopen. Het is trouwens goed te constateren dat het bezoek aan de begraafplaats in deze coronatijd is toegenomen. De groenploeg probeert - op aangepaste, coronaproof wijze - het onderhoud op de begraafplaats te blijven verzorgen. Ook het onderzoek naar het leven van personen, die begraven zijn op Groenesteeg, gaat onverminderd voort. In deze nieuwbrief kunt u lezen over welke negen personen de laatste drie maanden een artikel is gemaakt.
We sluiten deze extra uitgebreide nieuwsbrief af met informatie over de zeven bijzondere bomen van de Singelparkbomenroute die op de begraafplaats Groenesteeg staan.
Aan het einde van dit bijzondere jaar wil het bestuur de donateurs en andere betrokkenen van harte prettige feestdagen in goede gezondheid toewensen. Wij sluiten dit voorwoord af met de wens dat we elkaar over niet al te lange tijd weer kunnen treffen bij rondleidingen of andere activiteiten.


Nieuw bestuurslid: Greetje van Rees Vellinga - van der Hout

Sinds september van dit jaar maakt Greetje van Rees Vellinga - van der Hout (1952) deel uit van het bestuur. Hieronder stelt zij zich kort voor:
Ik ben samen met mijn tweelingzus Ans opgegroeid in Moordrecht, een dorp tussen Gouda en Rotterdam, gelegen aan de Hollandse IJssel. Na mijn middelbare school ben ik in Amsterdam pedagogiek gaan studeren, waarbij ik actief was in de studentenvakbond Comenius en de studentunie ASVA. In 1981 ben ik afgestudeerd als theoretisch en historisch pedagoge bij de bekende Nederlands-Israëlische pedagoge Lea Dasberg. In de periode 1986-1992 heb ik nog een opleiding psychoanalytische psychotherapie gedaan.
Ik heb gewerkt in de gezondheidszorg, onder andere als hoofd van de kinderafdeling van het Riagg in Rotterdam (1991-2001), manager Volwassenen Riagg Zwolle (2002-2008) en als directeur van Dimence (2009-2016).

Greetje van Rees

Sinds 2016 ben ik woonachtig in het historisch centrum van Leiden. Een aantal maanden geleden kwam ik in contact met de Stichting Begraafplaats Groenesteeg. Ik hoorde dat er behoefte was aan vrijwilligers en voelde mij daar direct thuis. Ik hoop in het bestuur mijn steentje te kunnen bijdragen om deze historische begraafplaats in stand te houden en om mee te helpen aan de activiteiten van de stichting.

Tijdelijk slechtere bereikbaarheid van de begraafplaats
In verband met de herinrichting van het Lakenpark is de bereikbaarheid van de begraafplaats per auto momenteel wat lastiger. De planning geeft aan dat de werkzaamheden tot eind maart duren. Aangeraden wordt om voorlopig te parkeren op het Kaarsenmakerssplein en autoverkeer van en naar dit plein kan via de Langestraat/Nieuwe Rijn of via de Rijnstraat/Rijnbrug/Nieuwe Rijn.


Lezingen

Het bestuur acht het niet verantwoord om dit jaar nog lezingen in de aula te organiseren. Hoewel elders, bijvoorbeeld door de Historische Vereniging Oud Leiden, lezingen online via een livestream worden georganiseerd, denken wij dat voor onze lezingen - zonder lijfelijke aanwezigheid - weinig belangstelling zal zijn. Wij hopen dat lezingen in de loop van 2021 weer mogelijk zullen zijn.

Vroege vogels
Enige tijd geleden zijn in Leiden opnames gemaakt voor het programma Vroege Vogels, waarbij ook opnamen zijn gemaakt op de begraafplaats Groenesteeg. Het programma wordt op vrijdag 11 december om 19.50 uur uitgezonden op NPO2.

Digitale rondleiding
Zoals al in de vorige nieuwsbrief is vermeld, heeft het bestuur - omdat het in coronatijd niet mogelijk is om ‘gewone rondleidingen’ te verzorgen - de afgelopen periode gewerkt aan een digitale rond-leiding. Deze rondleiding is nu gereed. U kunt de beschrijving, vooraf thuis of ter plekke via het scannen van de QR code in de vitrine, als pdf-bestand downloaden via de website www.begraafplaatsgroenesteeg.nl.
De rondleiding beschrijft van alles wat u op deze ‘oase van rust’ aantreft: natuur, funeraire symbolen en een kort stukje over ieder van de twintig bekende personen, langs wier graven de route voert. Wij hopen u hiermee van dienst te zijn en de mogelijkheid te bieden om een aangenaam uurtje op de begraafplaats te verblijven.


Graf Lindo 2020

‘Nader belichte personen’
De website van onze stichting heeft een rubriek ‘Nader belichte personen’, waar u verhalen aantreft over bekende en minder bekende personen, die op de historische begraafplaats Groenesteeg zijn begraven (zie www.begraafplaatsgroenesteeg.nl/Nader belichte personen_2.html). Inmiddels staan er 116 verhalen op, geschreven door leden van onze Commissie Onderzoek. Mocht u interesse hebben om over een of meer personen iets te schrijven of hebt u informatie over personen die voor onze commissie bruikbaar is, dan bent u hierbij van harte uitgenodigd! Ook opmerkingen over en aanvullingen op de huidige artikelen zijn van harte welkom. Wilt u in dat geval een e-mail sturen naar secretariaatgroenesteeg@gmail.com.
Sinds de vorige nieuwsbrief van september zijn er negen nieuwe bijdragen verschenen; het betreft:
Willem de Wit (1906-1954): Van timmerman tot predikant;
Elie François van Dissel (1832-1908): Civiel ingenieur bij de spoorwegen en Hoogheemraadschap;
John Bake (1787-1864): Een reislustige classicus;
Huibert Burgersdijk (1827-1896): Graanhandelaar en grutter;
Sijbrandus Johannes Fockema Andreae (1844-1921): Hoogleraar rechtsgeleerdheid;
Jan Cornelis Kluyver (1860-1932): Hoogleraar wiskunde;
David Bierens de Haan (1822-1895): Hoogleraar wiskunde;
Pieter Otto van der Chijs (1802-1867: Specialist op het gebied van munten en penningen;
Johan Willem van Doorninck (1887-1968): Paardenliefhebber en landheer van Groot Spriel.

 













 

Bijzondere bomen van het Singelpark
Rondom de historische binnenstad van Leiden ligt sinds 1659 een ruim zes kilometer lange aaneengesloten vestinggracht of singel. Inwoners van Leiden hebben een aantal jaren geleden het initiatief genomen om van dit unieke cultureel erfgoed het langste en mooiste stadspark van Nederland te maken: Het Leidse Singelpark.
De begraafplaats Groenesteeg maakt ook deel uit van dit Singelpark. Een aantal speciale bomen op de route van het Singelpark, waaronder een zevental op de begraafplaats, zijn voorzien van een bordje met een beschrijving van deze bomen. De teksten zijn gemaakt door de bekende Leidse biologe Rinny Kooi.
Hieronder treft u een overzicht van deze bomen aan met de beschrijving zoals deze op de bordjes staan. Het lopen van de Singelparkroute en in het bijzonder het stuk met onze begraafplaats willen wij van harte in uw aandacht aanbevelen.

Prieelberk (Betula pendula ‘Youngii’; Herkomst: Engeland omstreeks 1873; vak F)Kwekers maken gebruik van erfelijke afwijkingen van bomen om nieuwe typen te verkrijgen. Dat gebeurde ook met de treurberk. Zo ontstond er een prieelachtige berk met een kenmerkende witte stam die de typenaam ‘Youngii’ kreeg. Deze boom, met zijn sierlijk naar beneden hangende kronkelige takken, past goed op een begraafplaats als symbool voor rust en verdriet. Het blad kleurt in de herfst mooi geel.

Prieelberk

Bruine beuk (Fagus sylvatica ‘Atropunicea’; Herkomst: Europa; hoek vakken F en B)
Deze boom, gepland in 1882, is met zijn omtrek van ruim 7.5 meter de dikste boom van Zuid-Holland. Deze bruine beuk, ‘Atropunicea’ is geënt op een onderstam van een gewone groene beuk. De stam is kort en gedrongen en heeft een grillige vorm. Dit is ontstaan omdat groene en bruine beuken ver-schillende groeisnelheden hebben.
Bruine Beuk

Van Gogh kastanje (Castanea sativa ‘Van Gogh’; Herkomst: Zundert; vak K)
In Zundert, de geboorteplaats van Vincent van Gogh, ontdekte men een afwijkende kiemplant van de tamme kastanje. De krullende takken van deze plant deden denken aan de Van Gogh schilderijen. De boom kreeg daarom zijn naam. Twaalf familieleden van de schilder liggen begraven op Groenesteeg, waaronder zijn moeder. Om die reden is vlakbij het graf van zijn moeder (zandgraf 754) een stek van de Van Goghboom aangeplant. De boom groeit extreem langzaam en blijft klein.

Van Gogh kastanje

Italiaanse populier (Populus nigra ‘Italica’; Herkomst: Lombardije; vak K)
Deze zuilvormige populier ontstond in de 18e eeuw in Lombardije uit de zwarte populier. De boom is veel te vinden op begraafplaatsen en landgoederen. Door zijn smalle vorm en het vermogen om te zwaaien en te buigen, kan hij heel goed tegen wind en wordt daarom vaak als windsingel gebruikt. De boom heeft een hoge biodiversiteitswaarde en is hierdoor belangrijk voor vogels, insecten en paddenstoelen.

Italiaanse Populier

Yoshino kersenboom (Prunus x yedoensis; Herkomst: Japan; vak H)
Vanwege de speciale band met Nagasaki (Japan) ontving de gemeente Leiden in 2016 een aantal Yoshino kersenbomen. Twee daarvan staan op Groenesteeg, vlakbij het graf van J.J. Hoffmann (1805-1878), de eerste hoogleraar Japans aan de Leidse universiteit. Eerstejaarsstudenten Japans bezoeken jaarlijks zijn graf. In 2017 is de bijzondere vriendschap tussen Leiden en Nagasaki omgezet in een officiële stedenband.

Yoshino Kersenboom

Wilde lijsterbes (Sorbus aucuparia; Herkomst: Europa tot en met Siberië; vak G)
De rijpe bessen van de wilde lijsterbes zijn geliefd bij vogels. Vooral lijsters zijn er dol op. Dat lijsters, maar ook merels en spreeuwen, van de bessen houden is in de herfst goed te merken; ze verdwijnen als sneeuw voor de zon. Aucuparia is afgeleid van het Latijnse woord aucuparium, wat vogelangst betekent. Vroeger gebruikten vogelvangers de bessen als lokaas om lijsters mee te vangen.

Wilde Lijsterbes

Honingboom (Stypnolobium japonicum; Herkomst: West-China, Korea; vak J)
Een bloeiende honingboom trekt heel veel insecten aan. Een bloemrijke pluim kan wel 1000 bloemetjes bevatten. Hij bloeit hier niet ieder jaar. Vaak vormt hij helemaal geen peulen of hebben de peulen geen zaden (boontjes). Nu het de laatste jaren warmer wordt, bloeit hij vaker en krijgt hij zelfs met boontjes gevulde peulen. Deze ingevoerde soort vormt geen plagen, maar een plaaggeest is hij wel degelijk. De vruchten en andere delen van de boom zijn namelijk voor insecten zeer giftig.

Honingboom

Vorige Nieuwsbrieven
Nieuwsbrief nummer 81 september 2020
Nieuwsbrief nummer 80 mei 2020
Nieuwsbrief nummer 79 december 2019
Nieuwsbrief nummer 78 augustus 2019
Nieuwsbrief nummer 77 april 2019
Nieuwsbrief nummer 76 december 2018
Nieuwsbrief nummer 75 augustus 2018
Nieuwsbrief nummer 74 maart 2018
Nieuwsbrief nummer 73 december 2017
Nieuwsbrief nummer 72 september 2017
Nieuwsbrief nummer 71 april 2017
Nieuwsbrief nummer 70 december 2016
Nieuwsbrief nummer 69 september 2016
Nieuwsbrief nummer 68 april 2016
Nieuwsbrief nummer 67 januari 2016
Nieuwsbrief nummer 66 oktober 2015
Nieuwsbrief nummer 65 augustus 2015
Nieuwsbrief nummer 64 april 2015
Nieuwsbrief nummer 63 december 2014
Nieuwsbrief nummer 62 september 2014
Nieuwsbrief nummer 61 mei 2014
Nieuwsbrief nummer 60 februari 2014
Nieuwsbrief nummer 59 december 2013
Nieuwsbrief nummer 58 september 2013
Nieuwsbrief nummer 57 mei 2013
Nieuwsbrief nummer 56 januari 2013
Nieuwsbrief nummer 55 augustus 2012
Nieuwsbrief nummer 54 april 2012
Nieuwsbrief nummer 53 januari 2012
Nieuwsbrief nummer 52 augustus 2011
Nieuwsbrief nummer 51 april 2011
Nieuwsbrief nummer 50 januari 2011
Nieuwsbrief nummer 49 augustus 2010
Nieuwsbrief nummer 48 april 2010
Nieuwsbrief nummer 47 januari 2010
Nieuwsbrief nummer 46 augustus 2009
Nieuwsbrief nummer 45 maart 2009
Nieuwsbrief nummer 44 januari 2009
Nieuwsbrief nummer 43 oktober 2008
Nieuwsbrief nummer 42 september 2008
Nieuwsbrief nummer 41 mei 2008
Nieuwsbrief nummer 40 februari 2008
Nieuwsbrief nummer 39 september 2007
Nieuwsbrief nummer 38 juni 2007
Nieuwsbrief nummer 37 maart 2007
Nieuwsbrief nummer 36 oktober 2006
Nieuwsbrief nummer 35 augustus 2006

 

Actueel

Klik hier voor het archief van de oudere nieuwsbrieven.